استراتژی غرب برای تغییر ارزش‌ها، ز گهواره تا …

چشم‌هایی آبی و موهایی بور، قدی بلند و اندامی باریک؛ این ویژگی‌هایی است که زنان و دختران برای به روز بودن باید داشته باشند. البته با لنزهای رنگی و انواع و اقسام رنگ موهای وارداتی و کفش‌های پاشنه بلند یا رژیم‌های غذایی سختی که انتهایش سوء تغذیه است. فرقی نمی‌کند چگونه اما اگر می‌خواهید در جامعه‌ی امروز سری میان سرها در بیاورید، باید «باربی» باشید. در این میان آقایان نیز فراموش نشده‌اند. «مکمل‌های استروئیدی» و انواع «داروهای هورمونی» به کمک آن‌ها نیز می‌آید تا به «بت من» و «مرد عنکبوتی» شبیه‌تر شوند. کوچک شمردن داشته‌های خودی و چشم به دیگران دوختن و تغییر «سبک زندگی» برای شباهت بیش‌تر به اسطوره‌های غیر وطنی اما از همان دوران کودکی ریشه می‌گیرد.

 برای پیدا کردن، سرنخ رکورد داری ایران در مصرف لوازم آرایشی، حرکت جامعه به سمت و سوی مصرف گرایی و بالا گرفتن تب انواع و اقسام جراحی‌های زیبایی و در یک عبارت، «تغییر سبک زندگی» مردم کشورمان باید سری به اسباب بازی فروشی‌ها بزنیم؛ بی‌تردید رمز و راز بسیاری از تغییرات و آسیب‌های اجتماعی را در آنجا خواهیم یافت. درست در همان بازی‌های به ظاهر ساده‌ی کودکانه.

 دوران کودکی دورنمای تمام عمر

 دنیای کودکان دنیایی کوچک و زیباست اما قواعد خاص خود را دارد. آنچه در این دنیا صدر نشین ذهن و باورهای کودک شود تا پایان عمر بر منظومه‌ی فکری‌اش حکومت خواهد کرد و بسیار سخت تغییر می‌پذیرد. بیهوده نیست که تمامی روان‌شناسان به ۷ الی ۸ سال اول زندگی نگاه ویژه‌ای دارند و تأکید می‌کنند: «این سال‌های طلایی، تعیین کننده‌ی شخصیت فرد در تمام طول عمر است.»

 شاه کلید دنیای کودکان اما بازی است. دنیای بازی از همان ماه‌های نخست تولد آغاز می‌شود و تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. در دنیای بچه‌ها مرزی میان واقعیت و بازی وجود ندارد. کودکان از مسیر بازی است که توانایی لمس واقعیت‌ها را پیدا می‌کنند. اما می‌توان از همین مسیر نیز برای وارونه کردن حقایق و شکل‌گیری مجازها در ذهن کودک بهره برد؛ چیزی که در انواع و اقسام بازی‌ها و اسباب بازی‌های وارداتی به روشنی قابل مشاهده است

 به دیگر بیان به نظر می‌رسد بازار فرهنگ و سبک زندگی در کشورهای کم‌تر توسعه یافته از هر مسیر و برای تمامی گروه‌های سنی بر روی محصولات گسترده و کارشناسی شده‌ی غرب باز است تا آنان را برای رسیدن به هدف نهایی‌شان در تغییر «سبک زندگی» برای استیلا و بهره‌کشی یاری دهند چراکه بازی و اسباب بازی، ویژگی‌های بی بدیلی دارند که آن‌ها را به ابزاری مهم در تغییر و تعیین افق نگاه افراد مبدل می‌سازند.

 ویژگی و کارکرد بازی‌ها

 بررسی‌های روان‌شناختی نشان می‌دهد، بازی در دنیای کودکان نقش بسیار مهمی دارد به گونه‌ای که اغراق نکرده‌ایم اگر بگوییم بخش مهمی از شخصیت کودک در جریان بازی با اسباب بازی‌هایش شکل می‌گیرد. در عین حال کارشناسان تأکید دارند؛ اسباب بازی‌های ساده‌ای که بتوانند خلاقیت کودک را تحریک کنند، تأثیر بیش‌تری در پرورش ذهنی وی ایفا می‌نمایند و در مقابل اسباب بازی‌های پر زرق و برق با کارکرد مشخص و غیرقابل تغییر، سدی در برابر رشد خلاقیت و تخیل بچه‌ها هستند. کارکردها و ویژگی‌های اسباب بازی‌ها را می‌توان در موارد زیر دسته‌بندی و مورد مطالعه قرار داد.

 1. کسب و درونی سازی تجربه؛

 بازی مؤثرترین و پرمعناترین راهی است که کودک به وسیله‌ی آن می‌تواند ضمن کسب تجربه‌ی عملی، یاد بگیرد. در جریان بازی پرورش فکری، عاطفی، جسمی و اجتماعی کودک شکل می‌گیرد. کودک در هنگام بازی، واقعیت‌های دنیای پیرامونش را می‌آزماید و تجربه کسب می‌کند و از این مسیر می‌تواند این تجربیات را درونی کند.

 2. واسطه‌ی یادگیری؛

 از راه بازی حتی می‌توان، ضوابط و مقرراتی را به کودک آموخت و رفتارهای او را اصلاح کرد چرا که بازی قوی‌ترین واسطه‌ی یادگیری است.

 3. انتقال مفاهیم، ارزش‌ها و نقش پذیری؛

 بازی و اسباب بازی بهترین وسیله‌ی انتقال مفاهیم و تعمیق آن‌ها هستند. شاید در گذشته‌ها یک تکه چوب، کمی ماسه و یا عروسکی پارچه‌ای که از خرده پارچه‌های باقی مانده از سرقیچی مادران خانه درست می‌شد، بازیچه‌ی کودکان بود اما همان عروسک‌های ساده و وسایل ابتدایی بازی هم در انتقال ارزش‌ها، باورهای اجتماعی و نقش پذیری کودکان جامعه سنتی دیروز نقش آفرینی می‌کردند.

 4. الگوهایی غیر مستقیم.

 اسباب بازی‌هایی مانند عروسک‌ها و یا شخصیت‌های اصلی کارتون‌ها و بازی‌های رایانه‌ای به الگویی برای کودک تبدیل می‌شوند و کودک در دنیای ذهن و تخیل، خودش را به جای آن شخصیت‌ها می‌بیند و می‌کوشد با آن‌ها همانند سازی کند. این موضوع در رابطه با عروسک‌ها و برای دختر بچه‌ها بیش‌تر صادق است و آن‌ها از عروسک خود به طور غیرمستقیم الگو می‌گیرند. دختر بچه‌های امروز اما قرار است مادران فردا باشند و ضمن تشکیل نیمی از جامعه، قرار است عهده‌دار تربیت نسل‌های آینده نیز باشند؛ پس با دست کاری ذهنی این قشر مهم و تأثیرگذار از نخستین گام‌های کودکی می‌توان، اهداف بلند مدتی را تأمین کرد.

 سلطه‌ی صنعت بر دنیای کودکان

 دنیای امروز اما دنیایی صنعتی است و این ویژگی بر اسباب بازی کودکان نیز تأثیر گذاشته و این آثار را در اسباب بازی‌های تولید شده در دنیای صنعتی غرب به وضوح می‌توان، مشاهده کرد. در نگاه صنعت‌گران امروزی، کودکان نیز می‌توانند در نقش مخاطبان این صنعت، بازار مصرف پر سود صنعت‌گران اسباب بازی را تأمین کنند. این در حالی است که اسباب بازی هم یک ابزار است که می‌تواند فرهنگ و ارزش‌های مورد نظر دنیای صنعتی و مادی‌گرای غرب را از پایین‌ترین سنین در وجود افراد نهادینه کند و شاید در این میان بهترین گزینه برای القا، تحمیل و تعمیق فرهنگ و سبک زندگی مصرف‌گرا به کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته یعنی بزرگ‌ترین بازار مصرف تولیدات غرب باشد.

 انواع و اقسام اسباب بازی‌های پسرانه و دخترانه نظیر تفنگ‌های گوناگون، آدم آهنی، بت من، مرد عنکبوتی و عروسک‌هایی نظیر «باربی» و محصولات گسترده‌ای که برند سازی آن‌ها در قالب فیلم، انیمیشن، بازی‌های رایانه‌ای، لوازم تحریر و لوازم اتاق خواب کودکان به همدم تمامی لحظه‌های کودکان ایران و بسیاری از کشورهای جهان بدل شده‌اند تا بتوانند سبک زندگی مورد نظر تولید کنندگان این اسباب بازی‌ها را القا کنند. نکته‌ی قابل تأمل در این میان، استفاده از حداکثر ظرفیت در اختیار و توجه به اصول روان‌شناختی برای تعمیق هرچه بیش‌تر رابطه‌ی احساسی و ذهنی کودک با اسطوره‌هایی است که در قالب عروسک انیمیشن یا بازی رایانه‌ای جان می‌گیرند.

 در این راستا همواره شاهد زمان‌بندی مناسب ارایه‌ی مدل‌های عروسک، انیمیشن و بازی یارانه‌ای بوده‌ایم به گونه‌ای که این محصولات در راستای هم افزایی آثار یک‌دیگر به بازار ارایه شده‌اند. به طور مثال پس از تولد عروسک باربی در سال ۱۹۵۹م. توسط کمپانی «متل»، در سال ۲۰۰۱م. اولین فیلم رایانه‌ای این عروسک با نام «باربی و فندق شکن» تولید شد و این روند تا کنون ادامه دارد. در سایت اینترنتی باربی نیز امکان دوستی نزدیک با باربی فراهم است و به این شکل اسباب بازی‌ها و به دنبال آن رسانه‌های جدیدی مانند بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن‌ها می‌توانند دنیای رویایی کودکان امروز و جهان بینی جوانان آینده را تحت سلطه قرار دهند.

 بازی‌های رایانه‌ای و جان گیری اسطوره‌ها

 بازی‌های رایانه‌ای اگرچه خیلی هم جدید نیستند اما یکی از مؤثرترین نسخه‌های غرب برای تهاجم فرهنگی و القای خواسته‌های خود به جوامع دیگر هستند. در این بازی‌ها، کاربر بازی یک فرد منفعل نیست بلکه خود به جای قهرمان داستان قرار می‌گیرد و برای آن که «گیم اور» نشود، آن قدر می‌کشد و جنایت می‌کند تا بتواند به مرحله‌ی بعدی راه یابد، غافل از این که در بسیاری از این بازی‌ها، این تروریست جنایتکار یک مسلمان و ایرانی نشان داده می‌شود.

 این بازی‌ها و هم‌چنین بازی با وسایل خشنی مانند تفنگ‌های اسباب بازی پر سر و صدا علاوه بر خطر آسیب‌های جسمانی به دلیل سر و صدای ناهنجار و فشارهای عصبی و یا نشستن‌های طولانی مدت پشت رایانه باعث رسوخ اخلاق تهاجمی و روحیه‌ی پرخاش‌گری در کودکان می‌شود و هشدار کارشناسان را بر می‌انگیزد. «بت من» و «مرد عنکبوتی» الگوهایی هستند که پیش روی پسر بچه‌ها به تصویر کشیده می‌شوند؛ الگوهایی که در دنیای کودکانه‌ی آن‌ها اسطوره می‌شوند. آن‌ها هم به دلیل بی خبری از وجود اسطوره‌های اصیل ملی و دینی‌شان حتی در بزرگسالی تلاش می‌کنند تا به الگوهای دوران کودکی شبیه‌تر باشند؛ الگوهایی که در ذهنشان حک شده‌اند.

 بازی‌های رایانه‌ای اگرچه خیلی هم جدید نیستند اما یکی از مؤثرترین نسخه‌های غرب برای تهاجم فرهنگی و القای خواسته‌های خود به جوامع دیگر هستند. در این بازی‌ها، کاربر بازی یک فرد منفعل نیست بلکه خود به جای قهرمان داستان قرار می‌گیرد و برای آن که «گیم اور» نشود، آن قدر می‌کشد و جنایت می‌کند تا بتواند به مرحله‌ی بعدی راه یابد، غافل از این که در بسیاری از این بازی‌ها، این تروریست جنایتکار یک مسلمان و ایرانی نشان داده می‌شود.

 تغییر ساختار فکری دختران برای تغییر سبک زندگی در جامعه

 اسباب‌بازی‌ها را می‌توان در زمره‌ی عوامل انتقال فرهنگ به حساب آورد بنابراین اسباب بازی‌های غالباً وارداتی در ایران بسته به این که از کجا وارد کشور شده باشند، فرهنگ همان کشور را برای کودکان ایرانی به سوغات می‌آورند؛ سوغاتی که بسیار ماندگار است. در این میان اما عروسک‌ها در دنیای دختر بچه‌ها نقش و جایگاه ویژه‌تری می‌یابند به خصوص آن که دختران امروز قرار است زنان جامعه‌ی فردا باشند و به فرموده‌ی امام(ره): «صلاح و فساد یک جامعه، از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه می‌گیرد.»

 دختر بچه‌ها تعامل عاطفی عمیقی با عروسک‌های خود برقرار می‌کنند به گونه‌ای که عروسک همدم تمامی لحظه‌های یک کودک می‌شود. کودک حتی با عروسک خود به خواب می‌رود و با آن هم ذات پنداری کرده و در رویاهایش با عروسک زندگی می‌کند، این در حالی است که در دل هر عروسک یک عقیده و روش زندگی نهفته است و انتخاب عروسک؛ یعنی انتخاب الگویی برای کودک. حتی ظاهر عروسک‌ها در شکل‌گیری سلیقه‌ی کودکان مؤثر است؛ موضوعی که شاید بتوان دلیل استفاده‌ی بیش از حد دختران ایرانی از رنگ مو و لنزهای روشن، در چهره‌ی عروسک‌های دوران کودکی آن‌ها جست‌وجو کرد.

 «عروسک‌های باربی» با چشم‌های روشن و موهای طلایی خود، کلید تغییرات نرم و آهسته‌ی ارزش‌ها، باورها، نگاه و به طور کلی «سبک زندگی» در ایران و بسیاری از کشورهاست. زیبایی و جذابیت در طراحی پر زرق و برق باربی نه فقط کودکان که بزرگسالان را نیز به خود جذب می‌کند. باربی یک عروسک ساده نیست تا کودکان با خلاقیت خودشان با این اسباب بازی بازی کنند بلکه باربی آن‌ها را به بازی می‌گیرد چرا که تمامی وسایل زندگی تجملاتی این ابزار به بازی گرفتن سنت‌ها و ارزش‌های حاکم بر جامعه از کفش و لباس گرفته تا جواهرات و لوازم آرایشی که بسته به مد روز به بازار مصرف می‌آید، از همان سنین ابتدایی به کودک می‌آموزد اگر می‌خواهی زیبا، جذاب و رویایی باشی باید خودت را با بازار مصرف هماهنگ نمایی. کودک با تعویض لباس، کفش و کیف عروسک با تجمل گرایی و فرهنگ مصرف خو می‌گیرد و باربی به عنوان «الگویی از زن امروزی» در ضمیر ناخود آگاه او جا خوش می‌کند به گونه‌ای که در بزرگسالی این غالب ذهنی را به تصویر می‌کشد.

 دختر بچه‌هایی که با سلیقه‌ی باربی رشد می‌کنند، دوران جوانی خود را با مطالباتی سپری می‌کنند که در سنین پایین بر دلشان نقش بسـته است. باربی و لوازم جانـبـی‌اش طی مراحل گوناگون به کودکان می‌آموزد که چگونه مصرف کردن را به عنوان یک هدف پیگیری کنند و رقابت در ولع مصرف برای کودکانی که با فرهنگ باربی بزرگ شده‌اند، یک آرمان می‌شود. عروسک «کِن» نیز یک پسر جوان است که به عنوان دوست پسر باربی در سال ۱۹۶۱م. توسط کمپانی سازنده‌ی باربی طراحی و ساخته شد. ساخت این عروسک علاوه بر ترویج و عادی جلوه دادن بی بند و باری بین کودکان، الگویی برای پسر بچه‌ها به تصویر می‌کشد، اگرچه این عروسک به اندازه‌ی باربی موفق نبوده است. باربی بیش از ۵۰۰ بار تغییر شکل و لباس داده است تا با مد روز آمریکایی الگویی از زن امروزی را، از کودکی در ضمیر ناخود آگاه افراد حک کند.

 بلوغ زودرس جدی‌ترین اثر اسباب بازی‌های وارداتی

 عروسک باربی، عروسک بی ادبی است و بیش‌تر از اسباب بازی‌ها و بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن‌های وارداتی دیگر، آناتومی بدن زن و مرد را به شکل عریان، به نمایش در می‌آورد به گونه‌ای که ذهن کنجکاو کودکان را به خود جلب می‌کند. لباس‌های این عروسک‌ها نیز پوشش‌هایی نیمه عریان است و نتیجه‌ی مأنوس بودن چندین ساله‌ی کودک با چنین اسباب بازی‌هایی، عریان گرایی و بلوغ زودرس است. علاوه بر این کودکانی که الگوی زیبایی‌شان «باربی» یا «بت من» بوده است؛ برای هرچه شبیه‌تر شدن به این الگوها حاضرند هر قیمتی را بپردازند. سوء تغذیه‌ی دختران جوان و استفاده از داروهای هورمونی در پسران جوان، نمونه‌های دیگری از این آسیب‌هاست.

 «دارا» و «سارا»ی ایرانی پس از ۵ سال کشاکش سرانجام در سال ۱۳۸۰ تولید و عرضه شد اما قیمت گران، وزن سنگین و حتی ظاهر آن نتوانست آن گونه که باید در دل کودکان ایرانی جا باز کند به خصوص آن که این عروسک‌ها را هیچ جریان قوی فرهنگی و رسانه‌ای نیز همراهی نمی‌کند. از سوی دیگر در حالی که کشور عربستان از سال ۲۰۰۳م. واردات عروسک‌های باربی را به دلیل تضاد با فرهنگ و ارزش‌های اسلامی ممنوع کرد، در ایران به تازگی اخباری از برخورد و ممنوعیت فروش این عروسک‌ها به گوش می‌رسد؛ اگرچه همین موضع دیر هنگام نیز واکنش‌های عمیق رسانه‌های غربی را با خود همراه کرده است و شاید همین مواضع مهر تأییدی باشد بر این که اسباب بازی‌های وارداتی چیزی بسیار فراتر از ابزاری برای بازی هستند؛ این اسباب بازی‌ها وارد بازی زندگی شده‌اند.

 بومی سازی اسباب بازی؛ ضرورتی مغفول مانده

 «ژان پیاژه» معتقد است:‌«در گزینش اسباب بازی برای کودک باید دقت شود، چرا که در شکل دادن به تمایلات عاطفی و روانی او نقش مهمی ایفا می‌کند و چنانچه در انتخاب آن‌ها دقت و توجه کافی نشود، تمایلات کودک ناخواسته به گونه‌ای دیگر شکل می‌گیرد.»

 این در حالی است که کشور ما حدود ۱۸ میلیون نفر جمعیت زیر ۱۵ سال دارد و کانون پرورش فکری کودک و نوجوان قرار است به تنهایی برای تمامی این جمعیت برنامه‌ریزی کند. از سوی دیگر به راستی چند درصد از خانواده‌ها آگانه و با در نظر گرفتن عوامل مهم و مؤثر برای کودکانشان به انتخاب اسباب بازی می‌پردازند؟ آیا تولیدات بومی متناسب با فرهنگ و ارزش‌های ایرانی- اسلامی برای عرضه در فروشگاه‌های اسباب بازی وجود خارجی دارد؟ دارا و سارای ایرانی نیز در کارخانه‌های کشور چین ساخته می‌شوند، باربی اما در انواع، اقسام و نژادهای مختلف بازارهای جهانی را در سیطره‌ی خود درآورده است و تقابل با این فرهنگ عزمی جدی می‌طلبد.

 راهکارهای پیش رو

 غرب اثبات کرده که اسباب بازی نیز می‌تواند یک کالای استراتژیک باشد و به همین منظور تمرکز ویژه‌ای بر این موضوع داشته است. در ایران اما سرمایه‌گذاری و توجه مناسبی به این موضوع وجود ندارد. شاید نخستین گام برای اصلاح روند موجود در تولید اسباب بازی این است که باید اهمیت این ابزار را در شکل‌گیری شخصیت آینده‌ی افراد و تغییر سبک زندگی دریابیم. تنها در این صورت است که راهکارهای مناسب برای مدیریت دنیای کودکانمان را در دست خواهیم گرفت. به هر حال مواردی که در ادامه می‌آید، پیشنهادی‌هایی برای برون رفت از این بحران است.

 1. مبارزه با اسباب بازی‌های وارداتی قاچاق؛

 درصد بسیار بالایی از اسباب بازی‌های موجود در مغازه‌های اسباب بازی فروشی به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و طبیعی است که هیچ نظارتی بر روی این کالاها چه از منظر مرغوبیت مواد سازنده و چه از نگاه فرهنگی وجود ندارد.

 2. تدوین استاندارد مناسب و به روز برای اسباب بازی و بازی رایانه‌ای؛

 اگرچه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای استانداری تحت عنوان (اسرا)- سیستم رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای- برای این دسته از بازی‌ها طراحی کرده اما واقعیت این است که نظارت کافی بر روی بازار بزرگ انواع و اقسام عروسک و اسباب بازی وجود ندارد. با توجه به هجمه‌ی گسترده‌ی این دست کالاهای غربی لازم است تا تیم‌های مطالعاتی ویژه‌ای با حضور در فروشگاه‌ها و مهدهای کودک نمونه‌های جدید اسباب بازی‌های وارداتی را رصد کرده و مورد مطالعه قرار دهند تا بتوانند استانداردهای به روزی برای این کالاها تدوین کنند.

 غرب اثبات کرده که اسباب بازی نیز می‌تواند یک کالای استراتژیک باشد و به همین منظور تمرکز ویژه‌ای بر این موضوع داشته است. در ایران اما سرمایه‌گذاری و توجه مناسبی به این موضوع وجود ندارد. شاید نخستین گام برای اصلاح روند موجود در تولید اسباب بازی این است که باید اهمیت این ابزار را در شکل‌گیری شخصیت آینده‌ی افراد و تغییر سبک زندگی دریابیم.

 3. بومی سازی اسباب بازی‌ها؛

 بومی سازی تنها در رابطه با علوم صدق نمی‌کند و شاید بومی سازی اسباب بازی‌های وارداتی از اهمیت بیش‌تری برخوردار باشد. اسباب بازی‌ها باید با فرهنگ و ارزش‌های ایرانی هم‌خوانی داشته باشند تا به تغییر سبک زندگی و استحاله‌ی فرهنگی منجر نشوند.

 4. آگاه سازی خانواده‌ها برای تهیه‌ی اسباب بازی مناسب؛

 عواملی چون سن و رشد، محیط زندگی، جنسیت، فرهنگ، موقعیت اقتصادی و توانایی‌های کودک معیارهای مهم انتخاب اسباب بازی مناسب هستند؛ امری که بسیاری از خانواده‌ها به سادگی از کنار آن عبور می‌کنند. بدون شک افزایش آگاهی خانواده‌ها درباره‌ی اسباب بازی‌ها گام مهمی در کنترل آثار و کارکرد آن‌ها به شمار می‌رود. این مهم از راه برنامه‌های تلویزیونی، رادیویی و هم‌چنین تعامل مدرسه و مهدکودک با خانواده امکان پذیر است.

 5. بازنگری و احیای بازی‌های بومی و سنتی؛

 در مناطق مختلف و در میان تمامی اقوام ایرانی، بازی‌های بومی وجود دارد که علاوه بر سرگرم کنندگی، بار آموزشی و جنبه‌ی ورزشی نیز دارند اما به دلیل غفلت مسؤولین فرهنگی کم کم به دست فراموشی سپرده می‌شوند. این بازی‌ها بخشی از فرهنگ ماندگار ایران زمین هستند و لازم است تا ثبت و معرفی شوند. بدون شک چنین بازی‌هایی در صورت معرفی و به روز رسانی مناسب قدرت جذب کودکان و نوجوانان را خواهند داشت.

  6. سرمایه گذاری برای مطالعات و تولید اسباب بازی؛

 بدون سرمایه‌گذاری شاید هرگز نتوان کار را پیش برد. «مبارک»، «عمو نوروز» و «دارا» و «سارا» تنها عروسک‌های ملی ایران هستند در حالی که با توجه به ادبیات کهن کشور مانند شاهنامه می‌توان این داستان‌های جذاب را در قالب طراحی بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن‌های جذاب و با کیفیت به کودکان و نوجوانان ارایه کرد. هم‌چنین طراحی و ساخت عروسک قهرمانان این داستان‌ها می‌تواند طیف عروسک‌های ملی و بومی ما را گسترش دهد.

 7. تشکیل کارگروه‌های علمی برای طراحی اسباب بازی؛

 لازم است تا نهادهای متولی هم‌چون کانون پرورش فکری کودک و نوجوان کارگروه‌های علمی برای مطالعه و نیاز سنجی در حوزه‌ی طراحی اسباب بازی‌های خوب و متناسب با فرهنگ و ارزش‌های بومی و دینی کشور داشته باشند. کارگروه‌هایی که به جد روی این مهم تمرکز کنند و بیش‌تر از این منتظر بحران در دنیای اسباب بازی ننشینند.

 8. بهره‌مندی از ظرفیت بخش خصوصی در تولید اسباب بازی.

 اگر بخش خصوصی اطمینان یابد که سرمایه‌اش بازگشت دارد، بدون شک در عرصه‌ی تولید اسباب بازی پیش قدم خواهد شد. با جلب مشارکت بخش خصوصی و نظارت بخش دولتی می‌توان گره تولید اسباب بازی خوب متناسب با تقاضا را باز کرد. به هر حال دنیای کودکانمان به تسخیر غرب درآمده و اگر باز هم غفلت کنیم، «بحران غرب زدگی» نسل آینده را در پیش خواهیم داشت.(*)

 منبع ة پرونده ای برای سبک زندگی : زهرا چیذری